Вітальд Юраш
Часовы Павераны ў справах Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь
Праблема захавання культурнай ідэнтычнасці ў нашым, палякаў, выпадку звязана галоўным чынам з нашай прыналежнасцю да Еўрасаюза. У выніку еўраінтэграцыі, якая паскарае працэсы глабалізацыі, сціраюцца межы паміж дзяржавамі і культурамі, што часта выклікае рознага кшталту асцярогі.
Адначасова нельга забываць, што ЕС узнік як вынік канстатацыі таго факта, што Еўропа перажыла замнога войнаў і трагедый, і прыйшоў час аб’ядноўвацца, а не сварыцца. Такім чынам, усе асцярогі, звязаныя з еўраінтэграцыяй, з’яўляюцца эфектам пабочнага дзеяння.
Аднак у той жа час гістарычная спадчына кожнага народа выступае важным грамадскім фактарам, які стварае міжлюдскія адносіны і ўмацоўвае пачуццё нацыянальнай прыналежнасці і самабытнасці, патрыятызму, і яго нельга ўспрымаць як штосьці аджыўшае і неістотнае. Такі падыход быў бы прыкметай адсутнасці разважлівасці, асабліва ж гэта датычыць сярэдніх і малых народаў.
Мы ж хочам узнікнення новых якасцей на аснове ўжо існуючых, а не замены апошніх новымі. Мы хочам, у выпадку Польшчы, каб нашыя грамадзяне ганарыліся тым, што яны палякі і еўрапейцы, а не толькі радаваліся, што з’яўляюцца еўрапейцамі. Мая краіна, якая пасля Другой сусветнай вайны трапіла ў сетку таталітарнай сістэмы, адным з характэрных элементаў якой было скажэнне гістарычных фактаў, сёння велізарную ўвагу ўдзяляе праблеме аднаўлення гістарычных традыцый і нацыянальнай спадчыны,– і ніколі, прашу мне паверыць, гэта не насіла, не носіць і не будзе насіць рэваншысцкага характару.
Уключаючыся ў заходнія структуры, дзе еўрапейскія краіны ганарацца сваёю гісторыяй, мы асабліва старанна павінны клапаціцца пра нашу памяць. І гэта не таму, што мы захварэлі на нацыяналізм, а наадварот, таму, што памятаем пра саму аснову еўрапейскай інтэграцыі.
Такую філасофію павагі Вы можаце прасачыць і ў нашых стасунках з Беларуссю, дзяржаўнасць якой, як і незалежнасць, культурную самабытнасць і, нарэшце, межы мы заўсёды (яшчэ раз паўтару – заўсёды!) падтрымлівалі – у аднолькавай ступені як урад, так і апазіцыя. І ўсё вышэйзгаданае было таксама пуцяводнаю зоркаю палітыкі трагічна загінулага Прэзідэнта Рэспублікі Польшча Сп. Леха Качыньскага.
Дазвольце, калі ласка, нарэшце зрабіць невялікую заўвагу пра тое, чаму ў сваім кароткім выступленні я намнога часцей выкарыстоўваў словы «ЕС», чым «Еўропа». У Беларусі (а раней і ў Расіі) я часта чую выраз, што хтосьці “едзе ў Еўропу” (звычайна маецца на ўвазе паездка на Захад). Хачу падкрэсліць, што лічу такое сцверджанне глыбока памылковым, бо ў згаданым выпадку варта гаварыць «еду ў Еўрасаюз», так як Мінск, напрыклад, таксама з’яўляецца еўрапейскім горадам, як і Варшава, Берлін ці Лондан.
Пераклад на беларускую мову Любові Уладыкоўскай